Συνέντευξη του εκπαιδευτικού  κ. Γεωργίου Γαλανόπουλου στην δημοσιογράφο κα Νατάσα Βησσαρίωνος

 Τη Δευτέρα 4 Νοεμβρίου ο εκπαιδευτικός κ. Γιώργος Γαλανόπουλος παραχώρησε ζωντανή συνέντευξη στη δημοσιογράφο της κρατικής Ραδιοφωνίας της ΕΡΤ, κα Νατάσα Βησσαρίωνος, για τον Ελληνισμό και την ιστορία του στη Μαδαγασκάρη στην εκπομπή της «Κουβέντες Μακρινές», όπου πήραν μέρος και τέσσερις μαθητές του ΤΕΓ Ανταναναρίβο. Στο σχολείο αυτό προσφέρει εθελοντικά πλέον τις υπηρεσίες του ο κ. Γαλανόπουλος, που υπηρέτησε ως αποσπασμένος εκπαιδευτικός από το 2020 μέχρι το 2023.

Η Ραδιοφωνική εκπομπή επικεντρώθηκε σε πέντε κύριες θεματικές ενότητες:

Α) Στην άφιξη των Ελλήνων

Β) Στην οργάνωση του Ελληνισμού

Γ) Στην παρουσία των Ελλήνων σήμερα στη Μαδαγασκάρη

Δ) Γενικότερα στον  Ελληνισμό και στην  Εκκλησία και

Ε) Στο Ελληνικό σχολείο στο Ανταναναρίβο.

Παραθέτουμε τα κυριότερα στοιχεία στα οποία αναφέρθηκε ο εκπαιδευτικός Γιώργος Γαλανόπουλος στη συνέντευξη με τη δημοσιογράφο κα Νατάσα Βησσαρίωνος.

 Μπορείτε να την ακούσετε: https://youtu.be/RdQXLATl4Jw

Η άφιξη των Ελλήνων

Σύμφωνα με τα αρχεία της Ελληνικής Κοινότητας της Μαδαγασκάρης, πρώτοι Έλληνες αφιχθέντες στο νησί της Μαδαγασκάρης αναφέρεται να είναι ένας Έλληνας με το όνομα Νίκολο Κρητικός, όπου σε συνεργασία με την βασίλισσα της Μαδαγασκάρης κάνει εμπόριο με τη ζάχαρη και το ρούμι. Επίσης, αναφορά στη βιβλιογραφία που υπάρχει στα αρχεία της Ελληνικής κοινότητας, γίνεται για τα αδέλφια Μελή, από το 1880-1890. Ακόμη και σήμερα, δεσπόζει στο κέντρο της πρωτεύουσας το ξενοδοχείο “MELIS”.

Το πρώτο μεγάλο κύμα Ελλήνων μετανάστευσε στο νησί την περίοδο 1910-1939, δηλαδή μέχρι την έναρξη του β΄ παγκόσμιου πολέμου. Μετά το τέλος του πολέμου, το 1947, ξεκινά το δεύτερο κύμα Ελλήνων να καταφθάνει στο νησί.

Κατά τη περίοδο 1947-1960 εγκαταστάθηκαν στη Μαδαγασκάρη γύρω στους 500 Έλληνες. Οι ασχολίες τους σχετίζονται με το εμπόριο, αγροτικά προϊόντα, δέρματα. Επίσης, αξιόλογη είναι η αναφορά στην παραγωγή του κρασιού “Πίνδος”, από Έλληνα στην πόλη Αντσιράμπε, ο οποίος καταγόταν από την Ήπειρο. Από το 1965, ο Ελληνισμός στη Μαδαγασκάρη αρχίζει να φθίνει, κυρίως για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους, που ανάγκασαν τους περισσοτέρους Έλληνες να επιστρέψουν με τις οικογένειές τους στην Ελλάδα. Σήμερα, στη Μαδαγασκάρη διαβιούν γύρω στους 500 Έλληνες, με ελληνικά ονόματα και καταγωγή από την Κρήτη, Σάμο, Κεφαλλονιά, Πελοπόννησο, Κάρπαθο, Κάλυμνο και Ρόδο. Είκοσι από αυτούς είναι 1ης γενιάς, τρεις είναι 2ης γενιάς και οι υπόλοιποι είναι 3ης γενιάς.

Η οργάνωση του Ελληνισμού

Η πρώτη Ελληνική Κοινότητα στο νησί εμφανίζεται να ιδρύεται περίπου το 1923, όπου και χτίστηκε η πρώτη Ελληνική εκκλησία “Αγ. Νικόλαος”, στην πόλη Μαντζούγκα. Η δεύτερη εκκλησία που χτίζεται είναι η «Κοίμισις της Θεοτόκου» (1948-49) που αποτελεί έως και σήμερα τον κύριο Ελληνορθόδοξο ναό της πρωτεύουσας Ανταναναρίβο. Στον προαύλειο χώρο της Ιερού Ναού δεσπόζει το επιβλητικό κτήριο της Ελληνικής Κοινότητας, όπου στεγάζεται η Ελληνική Κοινότητα Μαδαγασκάρης (έτος ίδρυσης 1948), το ελληνικό σχολείο, το Επίτιμο Προξενείο της Ελλάδος και το Επίτιμο Προξενείο της Κύπρου.

Οι Έλληνες της Μαδαγασκάρης, από τη μεγάλη φυγή του 1965 έως και σήμερα, ακολουθούν πάντα τα ήθη και έθιμα της μητέρας πατρίδας, με διάφορες εθνικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις, που πραγματοποιούνται στο κτήριο της κοινότητας.

Η επίσκεψη στην Ελληνική Κοινότητα του πρώτου υψηλόβαθμου αξιωματούχου του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδος, κ. Ι. Χρυσουλάκη, και του συνεργάτη του, κ. Φ. Καρύδα, τον Οκτώβριο του 2023, αναπτέρωσε το ηθικό και την περηφάνεια των Ελλήνων της Μαδαγασκάρης. Οι Έλληνες αξιωματούχοι παρευρέθησαν στην εκδήλωση για την επέτειο του ‘ΟΧΙ’ και επισκέφθηκαν το κέντρο διοίκησης της Ορθόδοξης Ιεραποστολής στην περιοχή της Αλασούρα και πολλές δομές αυτής, όπως το σχολείο για τους ιερείς και το Ορφανοτροφείο με τη σχολική του μονάδα, κ.ά.

Οι Έλληνες σήμερα στη Μαδαγασκάρη

Σήμερα, oι 500 και πλέον Έλληνες πολίτες της Μαδαγασκάρης ασχολούνται κυρίως με το εμπόριο και τα αγροτικά προϊόντα (φασόλια, καφές, τσάι, αλάτι). Αρκετοί εξ’ αυτών διακρίνονται για τις ικανότητες τους στο εμπόριο και στην επιστήμη. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση δυο αδελφών αρχιτεκτόνων, όπου για τριάντα και πλέον έτη έως και σήμερα, έχουν συμβάλει στην κατασκευή αξιόλογων κτηρίων και υποδομών της χώρας. Επίσης, η εταιρία Ελλήνων ιδιοκτητών και συμφερόντων με την επωνυμία ‘TAF’ έχει διεισδύσει σε διάφορους τομείς της οικονομίας της χώρας, από το εμπόριο αυτοκινήτων και αγροτικών προϊόντων, μέχρι τη διαχείριση ακίνητων και χώρων εστίασης.

Ο Ελληνισμός και η Εκκλησία

Από πολύ νωρίς, τη δεκαετία ’30, οι Έλληνες ένιωσαν την ανάγκη να χτίσουν ναούς Ορθόδοξους. Πέρασαν αρκετά χρόνια, όμως, για να ιδρυθεί η πρώτη Ελληνορθόδοξη Ιεραποστολή με την αρχιεπισκοπή Μαδαγασκάρης, το 1993. Σήμερα, η Αρχιεπισκοπή αριθμεί γύρω στις 50 εκκλησίες και πάνω από 100.000 ιθαγενείς ορθόδοξους χριστιανούς, με αυξητική τάση.

Στη Μαδαγασκάρη, σήμερα, υπάρχουν οι Αρχιεπισκοπές της Βόρειας και Νότιας Μαδαγασκάρης, με Μητροπολίτες τον Σεβασμιότατο Ιγνάτιο και τον Σεβασμιότατο Πρόδρομο, αντίστοιχα. Οι δυο Αρχιεπισκοπές, δείχνουν ένα αξιοθαύμαστο ιεραποστολικό έργο, με την ίδρυση και λειτουργία ιατρικών κέντρων, σχολείων, γηροκομείο και ορφανοτροφείο.

Η ποιμαντική επίσκεψη του Πατριάρχη Αλεξανδρείας κ.κ. Θεοδώρου Β’ τον Σεπτέμβριο του 2022 έφερε μεγάλο ενθουσιασμό και συγκίνηση στον ελληνισμό και στους ορθόδοξους πιστούς της Μαδαγασκάρης.

Το Ελληνικό σχολείο στο Ανταναναρίβο

Οι Έλληνες στη Μαδαγασκάρη, έκαναν πολλές προσπάθειες στο παρελθόν για να λειτουργήσουν Ελληνικό σχολείο, κυρίως με Έλληνες ιεραπόστολους (δεκαετία ´60 και 2010-12), στο κτήριο της Ελληνικής Κοινότητας, όπου λειτουργούσαν 4 αίθουσες διδασκαλίας και ένα γραφείο διδασκόντων. Όμως, μόλις το έτος 2018 έγινε η πρώτη επίσημη προσπάθεια, σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας στην Ελλάδα, δια του Συντονιστικού Γραφείου στο Ελληνικό Προξενείο του Γιοχάνεσμπουργκ, για την αναγνώριση και ίδρυση ‘’ΤΕΓ ΑΝΤΑΝΑΝΑΡΙΒΟ’’, ύστερα από αίτημα της Ελληνικής κοινότητας και προεξάρχοντα τον επ. πρόξενο κ. Ταλούμη. Το ΤΕΓ Ανταναναρίβο συστάθηκε στις 28/5/2020, ύστερα από τις επίπονες προσπάθειες του Συντονιστή Εκπαίδευσης κ. Γ. Βλάχου προς τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας.

Η σχολική μονάδα, η οποία σήμερα αριθμεί περίπου 50 μαθητές/τριες (τα 2/3 αυτών Ελληνικής καταγωγής και οι υπόλοιποι μαλαγάσοι ορθόδοξοι και φιλέλληνες) έχει δώσει μεγάλη χαρά και ικανοποίηση στον ελληνισμό της Μαδαγασκάρης και σύμφωνα με τα λόγια του επ. Προξένου κ. Ταλούμη, αποτέλεσε το κίνητρο για την επαναλειτουργία της Ελληνικής κοινότητας, όπου τελούσε σε χειμέρια νάρκη για 10 και πλέον έτη. Αποτέλεσμα αυτής της επαναδραστηριοποίησης των Ελλήνων για τη διατήρηση της εθνικής συνείδησης είναι η πραγματοποίηση στις 20/3/21 της πρώτης συνέλευσης της Ελληνικής κοινότητας, με στόχο την ενεργοποίηση της και τον ορισμό νέου συμβουλίου, όπου συμμετέχει κι αποσπασμένος εκπαιδευτικός στο ΤΕΤ Ανταναναρίβο.

Σήμερα, το ελληνικό σχολείο στεγάζεται στις ανακαινισμένες αίθουσες του κτηρίου, διαθέτει βιβλιοθήκη και αίθουσα δραστηριοτήτων και αίθουσα προβολής ντοκυμαντέρ και ταινιών. Στο κτήριο διαμένει κι ο εκπαιδευτικός του σχολείου, όπου του έχει παραχωρηθεί ανακαινισμένο διαμέρισμα με όλες τις σύγχρονες ανέσεις.

Οι εκπαιδευτικές δράσεις του σχολείου εντυπωσιάζουν και προσελκύουν το ενδιαφέρον των μαθητών του, της Ομογένειας και των μαλαγάσων κατοίκων της χώρας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η εκπαιδευτική δράση του σχολείου σε συνεργασία με την κρατική τηλεόραση της χώρας ‘TVM’, όπου λίγες μέρες πριν από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων 2024 στο Παρίσι προβλήθηκε η τηλεοπτική ενημερωτική – εκπαιδευτική εκπομπή με τίτλο ‘’ ΤΟ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΙΔΕΩΔΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ’’. Στην εν λόγω εκπομπή, που διήρκησε σχεδόν δύο ώρες, οι 16 μαθητές/τριες του σχολείου παρουσίασαν την ιστορία του Αθλητισμού και τις πανανθρώπινες αιώνιες αξίες του Ολυμπισμού. Το τηλεοπτικό κοινό της Μαδαγασκάρης παρακολούθησε με μεγάλο ενδιαφέρον την εκπομπή αυτή και μάλιστα, ύστερα από αίτημα πολλών τηλεθεατών, προβλήθηκε σε επανάληψη. Φυσικά, ο Ελληνισμός της Μαδαγασκάρης ένιωσε μεγάλη υπερηφάνεια για τον τόπο καταγωγής του, όπως και ιδιαίτερη νοσταλγική συγκίνηση για τους πρώτους μετανάστες Έλληνες παππούδες τους που εγκαταστάθηκαν στο νησί της Μαδαγασκάρης.